Onderwerpen in dit artikel
- Wat zijn neurotransmitters?
- Wat zijn neuronen?
- Hoe werkt de impulsoverdracht?
- Diverse soorten neurotransmitters: serotonine, dopamine en GABA
- Neurotransmitters uit balans?
Wat zijn neurotransmitters?
Neurotransmitters spelen een cruciale rol in het overbrengen van signalen in de hersenen en het centraal zenuwstelsel. Er zijn wel meer dan 100 neurotransmitters actief in ons lichaam. Ze gebruiken zenuwcellen (neuronen) om met elkaar te communiceren. Een aantal van de belangrijkste zijn: serotonine, dopamine en GABA.
Wat zijn neuronen?
Neuronen worden ook wel zenuwcellen genoemd. Het zijn gespecialiseerde cellen in het zenuwstelsel die elektrische en chemische signalen doorgeven. Ze vormen de basis van hoe je denkt, voelt, beweegt en informatie verwerkt. Zonder neuronen zou communicatie in je lichaam onmogelijk zijn.
Verschillende soorten neuronen geven diverse signalen af:
- Sensorische neuronen: brengen signalen van zintuigen naar de hersenen.
- Motorische neuronen: sturen signalen van de hersenen naar spieren.
- Schakelneuronen: verbinden andere neuronen in de hersenen en het ruggenmerg.
Hoe werkt de impulsoverdracht?
De communicatie tussen neuronen in je lichaam verloopt volgens een vast proces:
- Je ziet, ruikt, hoort of voelt iets. Deze “prikkel” activeert een zintuigcel.
- De prikkel wordt omgezet in een impuls, een elektrisch signaal.
- De impuls reist via een neuron naar de hersenen.
- Bij elke overgang tussen neuronen zit een synaps.
- De synaps is de kleine ruimte tussen twee neuronen waar neurotransmitters worden vrijgelaten die het signaal doorgeven aan het volgende neuron.
- Vervolgens bereikt het signaal het juiste hersengebied, waar het wordt verwerkt.
Diverse soorten neurotransmitters: serotonine, dopamine en GABA
Er zijn een aantal belangrijke neurotransmitters die diverse functies hebben in onze hersenen en het centrale zenuwstelsel. Deze kunnen een stimulerende of remmende werking hebben.
Stimulerende neurotransmitters zorgen ervoor dat een signaal wordt doorgegeven aan de volgende cel. Remmende neurotransmitters verlagen de activiteit van deze cel. Verschillende neurotransmitters samen bepalen of een signaal daadwerkelijk wordt doorgegeven tussen cellen.
Voorbeelden van neurotransmitters zijn serotonine, dopamine en GABA.
Serotonine: het gelukshormoon
Serotonine staat ook wel bekend als het “gelukshormoon”. Deze neurotransmitter beïnvloedt onder andere je stemming, slaap, eetlust en pijnbeleving. Ook is serotonine nodig om melatonine aan te maken, het hormoon dat je slaap-waakritme regelt. Zo’n 90-95% van alle serotonine in je lichaam zit in je darmen.
Hoe maak je serotonine aan?
Je kunt de aanmaak van serotonine op een natuurlijke manier ondersteunen via:
- Zonlicht
- Beweging, vooral cardio
- Gezonde voeding, rijk aan tryptofaan
- Vermijden van chronische stress
- Een goede nachtrust
Waar zit serotonine in?
Je kunt serotonine niet direct uit voeding halen, maar je kunt wel voeding nemen die rijk is aan tryptofaan. Dit is een aminozuur dat je lichaam nodig heeft om serotonine aan te maken. Voeding zoals bananen, eieren, zalm, kip, kalkoen, kaas, pure chocolade, noten en zaden zijn rijk aan tryptofaan.
Er zijn een aantal vitamines en mineralen betrokken bij de aanmaak van serotonine in je lichaam. Deze kun je vanuit voeding binnenkrijgen of overweeg voedingssupplementen voor een dagelijkse aanvulling:
- IJzer
- Zink
- Calcium
- Magnesium
- Vitamine B3, B6 en B11
- Vitamine C
Dopamine en de beloning van gedrag
De neurotransmitter dopamine is vooral betrokken bij motivatie, beloning, beweging en plezier. Dopamine komt vrij in je lichaam als je iets doet wat je hersenen als positief ervaren. Het motiveert je om dingen te doen en doelen te bereiken. Ook zet het aan tot actie en geeft je een gevoel van beloning bij succes of plezier. Dit beloningssysteem ondersteunt ook je concentratie en leervermogen.
Dopamine aanmaken
Je kunt dopamine op een natuurlijke manier aanmaken via:
- Zonlicht
- Een goede nachtrust
- Voldoende beweging, vooral cardio
- Kleine doelen stellen en deze behalen
- Het luisteren van muziek die je raakt of motiveert
- Creatief bezig zijn, zoals tekenen, schrijven, dansen of muziek maken
- Mediteren of ademhalingsoefeningen
- Complimenten geven of krijgen
- Overprikkeling en verslaving vermijden
- Gezonde voeding, rijk aan tyrosine
Waar zit dopamine in?
Dopamine wordt aangemaakt vanuit de aminozuren fenylalanine en tyrosine. Om de aanmaak van dopamine te ondersteunen, kun je voeding eten die rijk is aan eiwitten. Bijvoorbeeld eieren, vlees, vis en soja. Ook vitamines en mineralen kunnen de dopamineproductie in je lichaam ondersteunen.
Wanneer je lichaam op natuurlijke wijze dopamine aanmaakt, zijn er een aantal vitamines en mineralen bij betrokken:
- IJzer
- Zink
- Magnesium
- Vitamine B3, B6 en B11
- Vitamine C
De neurotransmitter GABA
Gamma-aminoboterzuur, oftewel GABA, speelt bij slaap, stemming en gevoelens van rust en kalmte. De aanmaak van deze neurotransmitter neemt steeds meer af naarmate we ouder worden. Je lichaam maakt steeds minder GABA aan, waardoor er een behoefte kan zijn om deze verder aan te vullen. Je kunt dit doen op een natuurlijke manier, via voeding of met supplementen.
GABA ondersteunen
Je kunt het GABA-gehalte in je lichaam op een natuurlijke manier ondersteunen, met:
- Matige lichaamsbeweging
- Voldoende slaap, ontspanning, mindfulness en meditatie
- Gezonde voeding, rijk aan glutamine en magnesium
GABA in voeding
GABA wordt ondersteund via voeding dat rijk is aan glutamine. Voorbeelden van deze voedingsmiddelen zijn:
- Groene bladgroenten
- Peulvruchten
- Volkoren granen
- Vlees en vis
- Eieren
Supplementen voor de aanmaak van GABA
Voor de aanmaak van GABA zijn de volgende vitamines en mineralen nodig:
- Zink
- Mangaan
- Magnesium
- Vitamine B6
- L-Taurine
Tip: Vitalize Magnesium Bisglycinaat bevat magnesium en L-taurine.
Neurotransmitters uit balans?
Zijn je neurotransmitters uit balans, dan kan dit jouw gemoedstoestand beïnvloeden. Te weinig van bepaalde neurotransmitters kan bijvoorbeeld zorgen voor een lusteloos gevoel, terwijl te veel van bepaalde stoffen onrustige gevoelens kan geven in je lichaam.
Je kunt op een natuurlijke manier proberen om je neurotransmitters in balans te brengen waarbij een eiwitrijk dieet de basis vormt. Ook de juiste vitamines en mineralen zijn essentieel voor het omzetten van aminozuren uit eiwitten naar neurotransmitters.
Daarnaast is voldoende zonlicht, beweging, ontspanning, slaap en gezonde voeding belangrijk. Supplementen kunnen ondersteuning bieden als dagelijkse aanvulling op je gezonde leefstijl.
